عیوب فرش خوردگی فرش زدگی اشکال

( بسمه تعالي )

آشـنـايـي بـا عيـوب فـرش
الف)عيوب مربوط به مواد اوليه فرش

1-مواد اوليه نامرغوب 2-رنگرزي نامرغوب

ب) عيوب مربوط به ابعاد فرش ماشینی

1-کجي کناره فرش             2-شانه دار شدن ( سرکجي )
3-شمشيري شدن             4-بالازدگي
5-پائين زدگي             6-تورفتگي و شکم دادگي

ج ) عيوب مرحله بافت و پرداخت فرش
1- پوکي                 2- چند چين يک پود
3- دودست شدن             4- کيسي
5- لوچه داشتن               6- ذرتي شدن
7- بره بره شدن               8- ترکيدگي فرش
9- رهاکردن سرپود حين بافت فرش ماشینی
10-ترنج دار شدن             11- لوله شدن
12-شکستگي ( شکست فيزيکي )
13-گره جفتي
14-شيرازه ( کناره پيچ ) بعد از اتمام بافت فرش
15-عدم پيش کشي
16-دو دست شدن بافت

د) عيوب مربوط به طرح ونقش فرش

1-عدم اصالت طرح و رنگ
2-عدم تناسب عناصر طرح با ابعاد فرش
3-يک اندازه نبودن واگيزه هاي فرش
4-عدم پخش صحيح عناصر و نگاره هاي فرش ( خلوتي و يا تراکم نقوش ) 5- عدم تناسب طرح با رج شمار
6-عدم تناسب عناصر و نگاره هاي طرح با يکديگر
7-عدم پخش صحيح رنگها در نقشه
8-شکستگي بندها ، خطوط منحني و گلها

1- بالا زدگي :
زياد شدن طول بيش از اندازه موردنظر
الف) ضخيم بودن بيش از حد چله ، پود يا خامه نسبت به رجشمار   ب) شل بودن چله ها   ج) دفتين زدن کم   د) دو دست شدن بافت   ه) تراکم (پربودن) چله ها

2- پائين زدگي (کوبيدگي) :
کمتر شدن طول فرش از اندازه واقعي
الف) نازك بودن بيش از حد چله ، پود يا خامه نسبت به رجشمار   ب) سفت بودن چله ها بيش از حد لازم   ج) دفتين زدن زياد   د) دودست شدن بافت   ه) با فاصله بودن چله ها

3- کج شدن فرش
خارج شدن از چهارچوب گونيا نبودن گوشه ها
الف) کج بودن دار ، موازي نبودن سردار و زيردار موازي نبودن راست روها – گونيا نبودن دار   ب) کج بودن مهار اوليه فرش
ج) عدم دقت در پائين کشي يا دار گرداني

4- لوچه(کج شدن لبه فرش) :
بيرون زدن يک گوشه فرش هم از طول هم از عرض
الف ) شل بودن يک گوشه فرش هم از طول هم از عرض
ب ) بريدن نادرست چله هاي فرش از يک طرف ، در حالي که چله ها سفت هستند ، باعث مي شود فشار روي چله ها و گره هاي طرف ديگر بيشتر شده وگوشه ديگر فرش بيرون زدگي پيدا کند.
لذا جهت پيشگيري ، پيش از بريدن ، چله ها را شل مي کنند . يا چله ها را به چند قسمت تقسيم کرده و بريدن را از وسط شروع کرده و به فواصل 10 سانتي متر از طرفين مي برند.

5- تورفتگي و شکم دادگي :
تو رفتگي ، شک دادگي و صاف نبودن کناره فرش
الف) پودکشي نامناسب وزياد کشيدن پود باعث جمع شدن و کم کشيدن پود باعث بيرون زدن عرض فرش مي شود.
ب) پرتاب بودن پود ضخيم   ج) شل بودن چله ها در کنار فرش   د) نداشتن کوجي ( در دارهاي فاقد کوجي )   ه) عدم پخش چله بطور مناسب در سردار

6- کيسي :
بادکردن يک قسمت فرش
الف) زياد کشيدن پود در پائين و بالاي فرش وجمع شدن گليم بافي اول و آخر فرش   ب) شل وسفت شدن چله ها هنگام بافت
‌ج) استفاده مواد اوليه مصنوعي ، چله و پود پنبه پلي استر باعث مي شود فرش ماشینی هنگام استفاده کيس بخورد .
‌د) مدور نبودن زير دار
‌ه) عدم رعايت دوخت صحيح فرش به زيردار در هنگام پائين کشي
‌و) قرار گرفتن پرز و يا هر شيء اضافي در هنگام لوله شدن فرش به دور زيردار

7- سرپود :
بيرون زدن سرپود بين پرزها ( عيب مرحله بافت ) در مرحله پرداخت .
الف) رها کردن سرپود در بين پرزها
ب) استفاده از دفتين نامناسب يا کوبيدن نامناسب که باعث پاره شدن پودها مي شود .

8- ترنج داشتن :
جابجا شدن ترنج از مرکز فرش
الف) اگر از بالا زدگي و پائين زدگي در فرش کنترل نشود و بعد از بافت ، فرش اضافه طول يا کاهش طول پيدا مي کند و باعث مي شود ترنج در مرکز فرش قرار نگيرد.
ب) يکنواخت نبودن فاصله چله ها و مشخص نبودن چله وسط

ج) دودست شدن بافت
د) تغيير ضخامت نخ پود يا خامه مصرفي در انتهاي نيمه اول يا ابتداي نيمه دوم فرش   ه) افزودن ويا کاستن رج هاي فرش
روش هاي تشخيص : با نگاه کردن ، با تا کردن فرش ، با اندازه گيري توسط متر

9- عدم تقارن يک طرح در قسمتهاي ديگر فرش :
براي جلوگيري از اين عيب ، بايد چله ها نشان گذاري شده و فاصله نشان ها با هم برابر باشند. نقشه خواني از تار وسط شروع شده و بالا زدگي و پائين زدگي در چند رج اول کنترل شود.
الف) بالا زدگي و پائين زدگي در ابتداي فرش   ب) پر وتنک بودن چله ها
ج) نقشه خواني غلط يا غلط بافي نقشه

10- لول شدن ( پيچيدگي کناره هاي فرش ) :
پيچيدن کناره هاي فرش به سمت داخل   الف) پر تاب بودن پود ضخيم   ب) زياد کشيدن پود ضخيم   ج) شدت ضربان دفتين
د) ضخيم بودن بيش از حد خامه

11-پوکي فرش :
مقدار تراك پرزها در فرش کاهش مي يابد الف ) گره جفتي
‌ب) بي گره بافي يا گره يو شکل
‌ج) عدم تناسب ضخامت خامه ( کاسته شدن ) نسبت به ضخامت نخ چله و پود ( افزايش آنها )

د) عدم تناسب وزن ( کم شدن ) فرش نسبت به ابعاد

12- شل بودن فرش :
الف) استفاده از مواد اوليه نامرغوب   ب) دفتين زدن کم ويا بد دفتين زدن
ج) عدم استفاده از پود نازك و چند چين بودن پود

13- بره بره شدن :
نايکنواختي درر ارتفاع پرز فرش
الف) استفاده از قيچي نامناسب با رج شمار   ب) استفاده از قيچي کند   ج)بي دقتي در بريدن پرز فرش
( قيچي بايد به موازات فرش گرفته شود و زاويه نداشته باشد )

14-ذرتي شدن :
کوتاه شدن بيش از حد پرز فرش در مرحله پرداخت   الف) استفاده از قيچي نامناسب با رجشمار فرش
ب) زياد قيچي کردن پرز فرش و ديده شده تارها و پودها

غ15-رگه دارشدن ودو رنگي فرش :
تيير رنگ خامه در يک قسمت از فرش   الف ) عدم تهيه مواد اوليه به مقدار مناسب   ب ) عدم رنگرزي مناسب خامه
ج ) جابجايي رنگها در نقشه خواني ونقشه بافي
د) زياد طول کشيدن زمان بافت ( فرشي که زياد روي دار بماند به مرور زمان و تأثير گرما و رطوبت دچار دو رنگي مي شود )
ه ) استفاده از مواد رنگزا و يا مواد اوليه نامرغوب

16-چند چين يک پود :
زدن پود نازك هرچند رج يکبار
وظيفه پود نازك در بافت فرش ، اتصال و دوخت تمامي چله ها به يکديگر مي باشد.

17- سره :
اگر فرش را از قسمت طولي از وسط تا کنيم ، عرض يک سره فرش بلندتر يا کوتاه تر از سره ديگر( سره عرضي ) مي شود.

الف) عدم دقت ومهارت بافنده در کشش پود

ب) سفت گرفتن چله ها

‌ج) پخش نشدن درست چله ها در سردار
‌د) استفاده از چله نازکتر يا ضخيم تر از رجشمار فرش در يک طرف فرش نسبت به طرف ديگر آن

18- شانه دار شدن (سرکجي) :
اگر طول يک طرف فرش از طول طرف ديگر آن کوتاه تر يا بلندتر باشد.
الف) تراکم زياد چله ها در يک طرف فرش   ب) شل بودن چله ها در يک طرف دار   ج) عدم يکنواختي در کوبيدن دفه ( دفتين ) د) موازي نبودن سردار و زير دار
ه) سفت نمودن بيش از حد گوه ها و پيچ هاي تعبيه شده در سردار

19-شمشيري شدن :
فرورفتگي و بيرون زدگي پائين و يا بالاي فرش   الف) شل بودن قسمت گليم باف فرش   ب) تناسب گليم باف نسبت به ابعاد فرش   ج) انحنا داشتن و کج بودن زيردار

20-خلوتي و يا تراکم نقوش :
عدم تناسب مطلوب پخش گلها و ديگر نقوش مورد استفاده در متن فرش   الف ) خلوت بودن نقشه
ب) عدم مهارت بافنده در بافت نقشه هاي پر و شلوغ
لازم به ذکر است انواع لچک ترنج هاي کف ساده از اين امر مستثني مي باشند.

21- بدنما شدن پشت فرش ( پود نما شدن ) :
خط سفيدي از پشت فرش بين رج ها ديده مي شود. پود نازك از پشت فرش بيرون مي زند.
الف) سفت زدن پود نازك
ب) کلفت تر بودن پود ضخيم بيش از حد لازم نسبت به رجشمار فرش

ج) دفتين زدن کم

د) پيشکشي نکردن گره ها
ه) شل زدن بيش از حد پود نازك

22- شيرازه نامناسب :
الف) نايکنواختي وناصاف پيچيدن شيرازه يا کناره پيچ ، با ضخامت هاي مختلف   ب) عدم دقت در کشش پود ضخيم يانخ شيرازه در هر رج

محمد رضا عابد